Recenzja filmu

Stacja (2001)

Zanim Piotr Wereśniak, autor scenariusza do "Kilera" i twórca części odcinków noweli "Złotopolscy", zrealizował swój reżyserski debiut fabularny, "Zakochani", nosił się z pomysłem nakręcenia filmu, w którym sensacja splata się z obyczajowym pejzażem, komedia z dramatem, a psychologia postaci z opowieścią o przypadkowości zdarzeń. Wereśniak napisał scenariusz i wysłał go na konkurs o nagrodę Hartley-Merrill, gdzie dostrzeżono walory tekstu, przyznając mu główną nagrodę w dziesiątej międzynarodowej edycji tego prestiżowego plebiscytu. Sukces młodego twórcy zwrócił uwagę producentów, którzy łaskawszym okiem spojrzeli na dość nietypowy projekt i w ten sposób, pod koniec stycznia bieżącego roku rozpoczęto zdjęcia do produkcji zatytułowanej "Stacja". Film, odwołujący się do słynnego "Fargo", tylko z pozoru inspirowany jest twórczością braci Coen. Główna, narzucająca się już na początku zbieżność, polega na podobieństwie scenerii, w której toczy się akcja. W zimowym, górskim pejzażu, gdzieś na zapadłej prowincji w pobliżu przejścia granicznego, rozgrywa się dramat zwykłych ludzi, którzy zetknęli się niespodziewanie z przemocą i absurdem. Głównym bohaterem "Stacji" jest Banan (Bartosz Obuchowicz), student dorabiający na obskurnej stacji benzynowej, należącej do Dymeckiego (Zbigniew Zamachowski), prostego, nieskomplikowanego faceta, marzącego o dostatniejszym życiu. Monotonię zwykłego dnia na odludnej stacyjce przerywa przybycie luksusowego audi, którego kierowca (Bogusław Linda) okazuje się ciężko rannym gangsterem. Dymecki znajduje w jego wozie torbę z mnóstwem pieniędzy i po niezbyt długim namyśle postanawia zagarnąć łatwy łup, skazując przybysza na powolną śmierć przez wykrwawienie się. Banan, zszokowany postawą Dymeckiego, usiłuje ratować nieznajomego, przegrywa jednak w starciu z silniejszym fizycznie właścicielem stacji, który zamyka Banana i kierowcę w budce, sam zaś zaczyna kopać grób. Rozpoczyna się pełna napięcia rozgrywka między trójką zupełnie różnych osobowości, uwięzionych w kręgu własnych przyzwyczajeń, obsesji i pragnień. Równolegle śledzimy perypetie komisarza Zawadzkiego, zwierzchnika miejscowej policji, który w związku ze strzelaniną i zabójstwem biznesmena (uśmierconego przez kierowcę audi), usiłuje postawić na nogi komisariat, przebywający aktualnie "na chorobowym" oraz prywatny pościg trójki gangsterów za zabójcą. W tle obserwujemy także poczynania Tomka, syna miejscowego ginekologa, parającego się głównie przeprowadzaniem skrobanek. Tomek, po kłótni z ojcem, kradnie mu auto i wyrusza (najprawdopodobniej) na poszukiwanie przygód, z których najatrakcyjniejszą wydaje się zabrana z pobocza prostytutka o wdzięcznym (i oczywiście nieprawdziwym) imieniu Doris. Przeplatanie się kilku fabularnych wątków, sensacja, zimowa aura i silne nasycenie obrazu humorem, skłaniają, jak wcześniej pisałam, do porównań "Stacji" z niezapomnianym "Fargo", są to jednak wyłącznie dość luźne nawiązania, nie naśladujące i nie trzymające się niewolniczo formuły filmu Joela Coena. Wereśniakowi udało się bowiem stworzyć nową jakość, poprzez wykreowanie świata, w którym nie tylko mieszają się różne, zgoła odmienne konwencje filmowe i wartości estetyczne, takie jak intensywny komizm, dramatyzm i sensacja, ale też spotykają się rozmaite obserwacje społeczno-psychologiczne z sugestią wszechwładności przypadku, czy zbiegów okoliczności. Dodatkowym, niewątpliwym atutem "Stacji" jest doskonałe aktorstwo. Banan, w wykonaniu młodziutkiego Bartosza Obuchowicza, zdumiewa dojrzałością i umiejętnym wyważeniem artystycznej kreacji, Zbigniew Zamachowski zaś to postać, jakiej dawno nie oglądaliśmy w polskim kinie.